Zobacz też: Brainly. Polska platforma stała się największą szkołą świata

Najpierw musiałem się wgryźć w temat. Przez kilka miesięcy szukałem odpowiedniego sprzętu, oglądając dziesiątki filmików na YouTubie. A kiedy w końcu wybrałem aparat, zacząłem się uczyć fotografii i obróbki zdjęć – już nie tylko z internetu, ale także na warsztatach fotograficznych, m.in. prowadzonych przez współpracującego z „Forbesem” Tomka Gotfryda. A potem zacząłem robić zdjęcia, głównie z rodzinnych wyjazdów. Na jednym z nich sfotografowałem swojego pierwszego ptaka. Gdy wróciłem do domu, chciałem się dowiedzieć, co to za gatunek. I tak trafiłem na Podkarpacką Grupę Ogólnopolskiego Towarzystwa Ochrony Ptaków, z którą jestem związany do dzisiaj.

Przede wszystkim zdobyć wiedzę. Kiedy zapragnąłem robić efektowne zdjęcia ptaków, zrozumiałem, że najpierw muszę je poznać. Zrozumieć, jak dany gatunek się zachowuje, gdzie występuje, o jakiej porze dnia i w jaki sposób powinienem go podejść, aby się nie spłoszył. A przede wszystkim trzeba się nauczyć rozpoznawać poszczególne gatunki, zarówno po wyglądzie, jak i głosie. To wymaga ogromu pracy. Dziś mam w domu znacznie więcej książek o identyfikacji ptaków niż o IT, a do tego czerpię garściami ze wspólnej nauki z innymi pasjonatami tematu.

Po pierwsze, są bardzo fotogeniczne. To nie opinia, to fakt. Po drugie, choć dzielimy z nimi Ziemię, niewiele o nich wiemy. Z jakiego powodu bocian zawsze wraca do tego samego gniazda? Dlaczego rybitwa popielata okres lęgowy spędza w Arktyce, a zimuje na Antarktydzie? Jak działają ptasie radary? Jest jeszcze mnóstwo do odkrycia w ich świecie. A po trzecie, nie chciałbym umniejszać fotografii ludzkiej, ale z modelem pracuje się stosunkowo prosto, ponieważ można go poinstruować: „głowa w lewo, w prawo, w górę, zaczekajmy na odpowiednie światło”. Z ptakami tak się nie da. Nigdy nie wiesz, czego się spodziewać, wychodząc w teren.

To zależy od tego, jaki jest cel wyprawy. Jeśli chcesz tylko zobaczyć ptaka i udokumentować, że go widziałeś, zwykle jedziesz na miejsce, chodzisz po okolicy i wypatrujesz go lornetką czy lunetą albo nasłuchujesz. A jeżeli chcesz zrobić mu artystyczne zdjęcie, zaczynasz od wyboru lokalizacji, która będzie ci pasowała w kadrze. A potem rozkładasz karimatę, ubierasz strój maskujący i czekasz z nadzieją, że ptak usiądzie przed twoim obiektywem. Musisz przy tym mieć świadomość, że większość sesji się nie udaje. Zdarzyło mi się leżeć przez trzy godziny w niemal 30-stopniowym mrozie w otulinie Magurskiego Parku Narodowego, a ptak, na którego czekałem, nie nadleciał… Co do zasady chcąc zrobić ładne zdjęcie, najpierw powinno się poznać dany gatunek. Poświęcić trochę czasu na to, aby go zrozumieć. Wówczas masz dużo większe szanse, że przy kolejnej okazji zdołasz go artystycznie sfotografować. W efekcie cały proces zajmuje mniej czasu. To działa identycznie jak w biznesie – lepiej kompleksowo zapoznać się z wyzwaniem, któremu musisz sprostać, niż próbować iść na skróty.

Nie wiem, czy powinienem się przyznawać, ponieważ żona będzie czytać naszą rozmowę (śmiech). Powiedzmy, że dużo. Średnio pewnie kilka godzin dziennie. Składają się na to i wyjazdy, i obserwacje w moim podrzeszowskim ogródku, i nauka. Nawet jeśli spędzam czas w mediach społecznościowych, to najczęściej kręcę się w ptasich kręgach. Na przykład pomagam innym identyfikować gatunki. To zresztą świetny sposób na naukę i utrwalanie wiedzy – na fundamentach tego podejścia przed laty zbudowaliśmy Brainly.

Znów: to zależy. Ja nie lubię kompromisów, więc jeśli się w coś angażuję, to na całego. To oznacza spore wydatki. Ale na obserwacje ptaków równie dobrze można wyjść z niczym. Czasem wystarczy dołożyć do tego telefon i notes. A czasem lornetkę, która kosztuje kilkaset złotych. Podobnie dyktafon, jeżeli kogoś pasjonuje nagrywanie ptasiego śpiewu. A przyzwoity sprzęt fotograficzny można kupić już za kilka tysięcy złotych. Przeglądając prace wyróżnione w konkursach międzynarodowych, widziałem wiele świetnych zdjęć ptaków wykonanych aparatami za kilkaset dolarów. W tej sztuce tak naprawdę nie chodzi o detal, tylko o historię dziejącą się wokół ptaka.

Oczywiście! Obserwacje ptaków są szczególnie mocno rozwinięte w niektórych miejscach Europy, takich jak Wielka Brytania, Holandia czy Norwegia. Do tego dochodzą Gibraltar, Izrael czy Gruzja, które są autostradami migracyjnymi dla ptaków. Ale także w Polsce ptasiarstwo jest rozwinięte na tyle, że organizuje się wycieczki z przewodnikami. Sam zajmuję się obserwacjami niemal wyłącznie w naszym kraju. Świetnym miejscem jest chociażby Półwysep Helski czy Mierzeja Wiślana, gdzie można spotkać sporo ciekawych ptaków lęgowych i migrujących. Ale prawda jest taka, że wcale nie trzeba jeździć daleko, ponieważ równie ekscytujące jest eksplorowanie własnych okolic. Polska awifauna jest bardzo bogata. Na koniec 2021 roku na naszej liście widniało 467 gatunków. Wkrótce wskoczy na nią kilka nowych, ale nikt nie ma wątpliwości, że mamy tu jeszcze mnóstwo ptaków do zaobserwowania. I to wcale nie jest takie niszowe zajęcie – grupa Ptaki na Facebooku liczy 116 tys. członków. Znam wielu takich pasjonatów jak ja. A mnie już zdarzało się wsiąść w samochód, gdy usłyszałem, że w Szczecinie czy Władysławowie pojawił się jakiś rzadki gatunek.

A czasem okazuje się, że gdy dojeżdżam na miejsce, to ptaka już tam nie ma. Cóż, taki urok ptasiarstwa… Ale wspaniałe jest w nim to, że można tę pasję rozwijać na wiele sposób: czy to dążąc do zobaczenia jak największej liczby gatunków, czy wypatrując tych najrzadszych, czy zajmując się ich obrączkowaniem i uczestnicząc w monitorowaniu ptaków lęgowych lub migrujących, czy skupiając się na robieniu jak najefektowniejszych zdjęć. Każdy może znaleźć coś dla siebie.

Może właśnie ta odmienność przyciągnęła mnie do tego hobby. Ptasiarstwo wyciąga nas zza biurek i pozwala uwolnić się od ekranów. Uwrażliwia na naturę, którą w zawodowym pędzie często ignorujemy. Daje nam ruch, oczyszcza głowę, pozwala spędzić czas z samym sobą. Pod wieloma względami przypomina medytację. A do tego pozwala budować relacje ze wspaniałymi ludźmi, którzy podzielają tę pasję. To fenomenalna odskocznia od codzienności. U mnie z pewnością był taki czas, kiedy można było uznać mnie za pracoholika, a dzięki ptasiarstwu udało mi się odzyskać równowagę. A teraz zaczynam się przesuwać w stronę kolejnego ekstremum, ponieważ chcę być w tym hobby najlepszy. Najwyraźniej tak już jestem skonstruowany.

Każdy może to zdefiniować inaczej. Mnie najbardziej kręci odnajdywanie rzadkich ptaków i rozbudowywanie listy zaobserwowanych gatunków. Bardzo skrupulatnie ją prowadzę. Wiem, ile ptaków w danym roku widziałem w Polsce, ile na Podkarpaciu, a ile w swoim ogródku – w ostatnim roku było ich 110. Skrupulatnie i rygorystycznie kataloguję zdjęcia, zawsze po powrocie z wyprawy. Takie metodyczne podejście sprawdziło się w biznesie i mam nadzieję, że zadziała także w ptasiarstwie. Moim celem jest zwycięstwo w kolejnej edycji polskiego Wielkiego Roku, konkursie polegającym na zaobserwowaniu jak największej liczby gatunków w roku kalendarzowym. Aby wygrać, w 12 miesięcy muszę zaobserwować więcej gatunków, niż widziałem do tej pory, więc poprzeczka zawieszona jest bardzo wysoko…

Moje priorytety są gdzie indziej, ale być może kiedyś przyjdzie na nie czas. Jestem dopiero na początku tej ptasiej pasji.

To samo co w biznesie – chęć samodoskonalenia i rozwoju. Chcę być coraz lepszy w znajdowaniu ptaków, rozpoznawaniu ich i robieniu im zdjęć. Żeby tak się stało, muszę się jak najwięcej uczyć i wychodzić w teren, co samo w sobie jest pasjonującym zajęciem. Często jest tak, że ludzie obserwują ptaka, robią mu zdjęcie i odchodzą. A ja lubię spędzić z nim trochę czasu, tak po prostu. Ktoś mi kiedyś powiedział: „Łukasz, uważaj, bo jak zaczniesz, to z tego nie wyjdziesz”. I tak jest. Ptaki wciągają jak bagno. To pasja na całe życie. Tutaj nie ma finału, ponieważ nie jesteś w stanie zgłębić całego ptasiego świata. A najpiękniejsze jest to, że w ptasiarstwie naprawdę możesz oczekiwać nieoczekiwanego. Jednego dnia wymarzniesz w otulinie parku narodowego, a innego zobaczysz ptaka, który przyleciał ze Stanów Zjednoczonych i po raz pierwszy pojawił się w Polsce. Kiedy zdarzają się takie rzeczy, wyrzut endorfin jest nieprawdopodobny.

rozmawiał Krzysztof Domaradzki