Udar, to najczęściej gwałtowne zaburzenie krążenia krwi w mózgu. Niedokrwienie na skutek tego, że naczynie krwionośne zostaje zamknięte przez blaszkę miażdżycową albo skrzeplinę – to udar niedokrwienny. Lub – znacznie rzadziej – wylew krwi z tętnicy, która pękła, to udar krwotoczny.

Udar jest niebezpieczny, dlatego nie wolno bagatelizować objawów, które mogą sygnalizować, że właśnie do niego doszło.

Objawy udaru mózgu to:

nagłe zaburzenia czucia lub drętwienie połowy ciała
wykrzywienie twarzy po jednej stronie – szczególnie zauważalne jest opuszczenie kącika ust
nagłe osłabienie, drętwienie lub porażenie ręki lub nogi – także po jednej stronie
nagłe zaburzenia mowy: mówienie staje się bełkotliwe, człowiek traci zdolność mówienia lub nie rozumie, co się do niego mówi
nagłe zaburzenia widzenia – niedowidzenie na jedno oko lub niewidzenie połowy pola widzenia, a także podwójne widzenie
nagłe zawroty głowy i równocześnie kłopot z utrzymaniem równowagi, upadek, potknięcia
problem z orientacją, zaburzenia świadomości
nagły, silny ból głowy – mogą mu towarzyszyć wymioty lub zaburzenia świadomości

Jeśli podejrzewamy, że osoba, którą widzimy, może mieć udar, sprawdźmy:

U – utrudniona mowa. Poprośmy o powtórzenie prostego zdania. Czy mowa jest niewyraźna lub niezrozumiała?

D – dłoń opadnięta. Poproś, by człowiek podniósł obie ręce. Czy jedna ręka opada w dół lub nie może podnieść jednej ręki?

A – asymetria ust. Poproś, by osoba, którą podejrzewasz o udar, uśmiechnęła się. Zwróć uwagę, czy opadnie jedna strona jej twarzy.

R – rozmazane widzenie. Zapytaj, czy widzi wyraźnie.

Szybko wezwij pomoc

Jeśli tylko zauważysz takie symptomy, jak najszybciej wezwij pomoc. Najważniejszy jest czas. Natychmiast dzwoń pod numer alarmowy 112 lub na pogotowie 999. Im dłużej udar pozostaje nieleczony, tym większe ryzyko uszkodzenia mózgu i niepełnosprawności.

W przypadku udaru, chory powinien zostać poddany leczeniu najdalej 3-4,5 godziny od tego incydentu. Im wcześniej, tym lepiej. A żeby zminimalizować skutki udaru, konieczne jest najszybsze wdrożenie rehabilitacji.

WAŻNE. Wzywamy pomoc, nawet jeżeli wydaje nam się, że objawy udaru pojawiają się i znikają lub całkowicie mijają. – Objawy neurologiczne, które same ustępują w ciągu 24 godzin, to tzw. przemijający atak niedokrwienny. Niestety, może on poprzedzać wystąpienie udaru na kilka godzin lub dni wcześniej – tłumaczy kardiolog, hipertensjolog, dr n. med. Jacek Lewandowski. Dlatego trzeba to zbadać.

Kto jest bardziej narażony na udar?

Najczęstszymi przyczynami udaru mózgu – podobnie jak zawału serca – są miażdżyca i wysokie ciśnienie krwi. Jesteśmy bardziej narażeni na udar, gdy mamy nadciśnienie, wysoki poziom cholesterolu, cukrzycę, gdy cierpimy na migotanie przedsionków serca lub bezdech senny. Ryzyko udaru zwiększa palenie papierosów (nikotyna podnosi ciśnienie krwi), otyłość, nieodpowiednia dieta, brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu, ciągły stres.